De wereld van vleesvervangers kan best wel intimiderend zijn. Ondanks dat er de laatste jaren heel veel goede nieuwe producten zijn ontwikkeld, zijn er ook producten die lastiger te bereiden zijn of niet helemaal wat je zoekt.
Er komen nog elke maand nieuwe producten en bedrijven op de markt die inspelen op de snelgroeiende vegetarische consumentenmarkt, dus dit overzicht is zeker niet definitief. Zelfs de producten die al op de markt zijn worden ook nog steeds verder ontwikkeld om de smaak te verbeteren. Dus als je vandaag iets probeert en het niet lekker vindt, kan het zijn dat als je het volgend jaar opnieuw probeert wel lekker is.
Maar voor nu heb ik de drie belangrijkste vragen voor je geprobeerd te beantwoorden – de soorten vleesvervangers, hoe ze te bereiden, en hoe de beste vleesvervanger voor jouw interesse en recept te kiezen.
Wat voor soorten vleesvervangers zijn er?
Over het algemeen zijn vleesvervangers in te delen in twee categorieën: de directe vervanging van vleesproducten en de producten die zijn geïnspireerd door vleesproducten.
In die eerste categorie vallen de vleesvervangers die ik het vaakst gebruik. Denk dan bijvoorbeeld aan vegetarische kip of een hamburger die niet te onderscheiden valt van een hamburger van rundvlees. Tegenwoordig zie je in deze categorie bij de Jumbo ook vegetarische kipkrokant en heeft Mora vegetarische kroketten, bitterballen en frikandellen (erg lekker!). Kort gezegd zijn het de producten die van oudsher het vertrouwdst voor ons zijn en die producenten zo goed mogelijk na proberen te maken qua smaak en textuur zodat het (bijna) niet meer te onderscheiden valt van het origineel.
In die tweede categorie vallen de producten die je waarschijnlijk al wel kent, en misschien ook wel eens hebt geprobeerd, maar die niet een directe vervanging van je vleesproduct bieden. Denk bijvoorbeeld aan groentenburgers of bitterballen gevuld met champignon ragout. Dit bootst het vleesproduct na qua soort en soms textuur, maar niet qua smaak. Deze categorie is van oorsprong hoe de vegetarische vleesvervangers begonnen maar nu dat onze kennis en voedseltechniek steeds verder ontwikkeld zijn de nieuwste vegetarische producten vaak in de eerste categorie te vinden.
Sommige mensen zouden zeggen dat er ook nog een derde categorie is. Namelijk eentje waar je helemaal geen vlees probeert te vervangen in je gerecht, maar in plaats daarvan ander soort producten zoals kikkererwten, linzen of tofu gebruikt. Hoewel ik deze producten zeker gebruik in mijn recepten, zijn ze niet een eerlijke vervanging van vlees. Ze zorgen voor proteïne in je maaltijden, en dat is zeer belangrijk met een vegetarisch dieet, maar het zijn ook een ander soort product qua smaak, textuur en voorbereiding. Om deze reden verwijst Meer Dan Broccoli niet naar deze producten als vleesvervangers maar erkent ze als een belangrijk product die we apart introduceren.
Hoe moet je ze bereiden?
De vleesvervangers van de “eerste categorie”, oftewel die proberen echt vlees zo goed mogelijk na te bootsen, moet je anders voorbereiden dan normaal vlees. Vaak staat op de verpakking hoe je ze het beste voorbereidt, maar naast die algemene uitleg heb ik de afgelopen paar jaren gemerkt dat als je net iets meer doet, je een beter resultaat krijgt. Hier mijn tips op een rij:
- Ze hebben meer kruiden nodig dan wat je gewend bent, en dan voornamelijk meer peper in mijn ervaring. Vaak is extra zout niet nodig.
- Algemene vleeskruiden zoals kipkruiden of kruiden voor rundvlees kun je gewoon gebruiken op vleesvervangers.
- Vleesvervangers hebben de neiging om iets droger te zijn, dus daarom moet je iets meer olie gebruiken tijdens het bakken en braden om aanbranden te voorkomen.
- Vleesvervangers hebben minder lang nodig om te garen en vaak hoef je ze eigenlijk alleen op te warmen en iets krokant te maken in de pan. Vervang je dus een vleesproduct met een vegetarische vervanging, pas dan de kooktijd van het gerecht aan. Ook moet je opletten dat de volgorde van wanneer je de vleesvervanger begint te bereiden in een recept anders kan zijn door de minder lange kook- en gaartijd.
Wat zijn de beste vleesvervangers?
Je keuze voor vleesvervangers zal sterk afhangen van waar je naar op zoek bent en wat voor gerecht je wilt maken.
Sommige vegetariërs willen helemaal niet dat hun vleesvervanger zo echt mogelijk smaakt. Echter, in mijn ervaring zijn de meeste mensen die vaker vegetarisch willen koken maar niet goed weten waar te beginnen, juist wel gebaat bij vleesvervangers die probeert vleesproducten zo realistisch mogelijk na te bootsen. Dit maakt het namelijk makkelijker om de gerechten die je al kent vegetarisch te maken, in plaats van op zoek te moeten naar gehele nieuwe recepten (Meer Dan Broccoli helpt je met beiden: oud en nieuw!).
Dan is er de vraag wat voor gerecht je maakt. Er zijn bijvoorbeeld verschillende soorten vegetarisch gehakt, en niet elke is geschikt om er vegetarische gehaktballetjes van te draaien. Over het algemeen is het makkelijker om gerechten waar vlees niet de hoofdrol speelt, of waar niet alle smaak van het vlees moet komen, vegetarisch te maken. Dus als de smaak van jouw gerecht voornamelijk komt van het vet van spek of een sappig stuk biefstuk, dan is dat waarschijnlijk niet een gerecht dat snel en makkelijk vegetarisch te maken is. Maar gehakt in een pastasaus? Simpel! Broodje hamburger? Kan zeker.
Let ook op bij het kiezen van een vleesvervanger voor voornamelijk gehakt, burgers en worstjes dat het een product is dat er nog ‘gaar’ uitziet (oftewel roze) en ‘gaart’ terwijl je het kookt. Dit zijn in mijn ervaring de beste vervangers, ongeacht wat merk ze zijn, en is wat het onderscheid maakt tussen goede en “wel oké” vleesvervangers.
Dus hoe zorg je ervoor dat als je dan een vleesvervanger kiest, het wel een lekkere is en de juiste voor jouw type gerecht? Er zijn tegenwoordig genoeg online reviews te vinden van de verschillende merken vleesvervangers. Hieronder is een lijstje gebaseerd op mijn favorieten anno eind 2021. Dit zijn persoonlijke ervaringen en ik krijg dan ook geen vergoeding voor het noemen van merken.
Kip vervangen
Mijn go-to kipvervanging zijn de Kipstuckjes van de Vegetarische Slager. Deze zijn qua textuur niet te onderscheiden van echte kip en zijn ideaal voor in pastaschotels en curries of in kipkerrie en Chicken Tonight. Ze zijn ook makkelijk te kruiden met de standaard kipkruiden of peper en zout, en zijn niet te droog dus ze hebben niet veel extra olie nodig zoals sommige andere vleesvervangers.
Gehakt vervangen
Ik gebruik twee verschillende soorten vegetarisch gehakt, afhankelijk van welk recept ik maak. Voor mijn lasagne en roerbakgerechten gebruik ik Vivera Kruimgehakt (alternatief is Jumbo Lekker Veggie/AH Kruimgehakt). Dit kookt vrij snel en heeft maar weinig tijd in de pan nodig (maar een paar minuten, alleen opwarmen want het is al in hartige stukjes zoals wanneer je gehakt rul bakt).
Het tweede soort gehakt dat ik gebruik is meer een “echt” soort gehakt dat meer lijk op de vleesvariant. Het is roze en veranderd van kleur zoals echt gehakt doet als je het in de pan bakt. Dit gehakt gebruik ik om gehaktballetjes van te rollen (en je kunt er burgers van maken). Dit soort gehakt heb je in verschillende merken, maar mijn favorieten op dit moment zijn: Beyond Mince en merken gehakt die eruitzien als Garden Gourmet Sensational (verkrijgbaar bij Jumbo of Albert Heijn. Deze hebben ze niet in Londen, waar ik woon, maar lijkt het meest op de versie die ik hier gebruik).
Extra: gehaktballetjes – geen tijd of zin om zelf gehaktballetjes te rollen? De beste vervanging in mijn ervaring zijn de gehaktballetjes van Future Farm of de Beyond Meatballs. Deze zien eruit als rauw gehakt en garen net als de vleesproducten (inclusief hartig randje!).
Burgers vervangen
Veruit de beste vegetarische burger op dit moment is de Beyond Burger van Beyond Meat. Ze garen precies zoals echte hamburgers en zijn ook nog eens sappig. Ik heb deze burger klaargemaakt voor familie die nooit vegetarisch eten en echt heel veel van vlees houden, en zij vonden hem goed.
Spek vervangen
Spek is het lastigste om te vervangen. Niet zozeer qua structuur, maar vooral omdat de smaak zo uniek en sterk is. Om spek goed te vervangen kun je het beste een gerecht kiezen dat niet gebaseerd is op grote stukken speklappen maar in plaats daarvan spekreepjes als basis heeft. Deze vleesvervanger heeft ook het meeste extra kruiden nodig. De Vivera spekjes zijn waarschijnlijk op dit moment de beste keuze, al heeft de Vegetarische Slager nu ook “Vegan Specktakel” spekreepjes op de markt gebracht, die er de moeite uitzien (al heb ik ze nog niet zelf geprobeerd).
En als je je ooit in het Verenigd Koninkrijk bevindt, dan raad ik je de This Isn’t Bacon spekreepjes aan. Die zijn op dit moment onze favoriete keuze.
Zoals ik al zei aan het begin, er komen elke maand nieuwe producten op de markt dus ik raad je ook zeker aan om andere vleesvervangers uit te proberen. Vergeet dan niet mijn bovengenoemde tips voor het bereiden. En heb jij al een favoriete vleesvervanger of een nieuw product uitgeprobeerd? Laat het me dan weten in een reactie hieronder!